Nhà phố đô thị cũ thường bí gió tạo nên sự ngột ngạt không gian sống, bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân. Trong đó có vấn đề quy hoạch đô thị, cách thiết kế xây dựng nhà phố thiếu sự đối lưu không khí.

  • Sài gòn là đô thị được bao bọc bởi hệ thống sông lớn & kênh rạch nhiều, nếu quy hoạch tốt tận dụng được các hướng gió chính vào mùa nắng nóng chúng ta sẽ có môi trường sống lí tưởng mát mẻ.
  • Bên cạnh đó, tình trạng chặt phá cây xanh, san lấp kênh rạch, đường xá tự phát theo quy mô nhỏ hẹp, lằng ngoằn và bê tông hóa thiếu cây xanh làm cho các luồng gió không lưu thông được, tích tụ nguồn không khí nóng lẩn quẩn trong đô thị.

Với kinh nghiệm thiết kế thi công nhiều công trình đối lưu không khí tự nhiên. Chúng tôi đưa ra bài toán giải quyết thiết kế nhà phố thông thoáng hiện nay theo 2 phương pháp chính.

A. Phương pháp đối lưu không khí cưỡng bức bằng cơ học:

Phương án này dùng các thiết bị cơ học để hút khí nóng ra bên ngoài & trả lại không khí tươi như: hệ thống thông gió, quạt điều áp, quạt máy, quạt hút, máy lạnh, …)

thiết kế nhà thoáng đẹp sài gòn
Phương pháp cưỡng bức cơ học, hút không khí nóng sinh ra từ các hoạt động sinh hoạt & trả lại không khí tươi cho không gian.

B. Phương pháp thông gió tự nhiên:

Tận dụng các hướng đón gió tự nhiên & thiết kế thông gió áp lực nhiệt để tạo nên sự đối lưu không khí tự nhiên. Bằng cách thiết kế hành lang hút gió, giếng trời cho nhà phố, không gian thông tầng,… Đây là phương pháp được các kiến trúc sư đưa vào công trình. Giải pháp này tạo nên sự linh hoạt không gian cho nội thất thẩm mỹ mà vẫn đáp ứng được không gian sống thoáng mát.

Thiết kế thông gió nhà ở

Thông gió tự nhiên là gì?

  • Thông gió tự nhiên là quá trình “thay đổi” hoặc loại bỏ một số thành phần không khí độc hại như hơi ẩm, mùi hôi, khói bụi, hơi nóng, vi khuẩn trong không khí, và khí thải carbon dioxide. Hệ thống thông gió được sử dụng với mục đích chính là trao đổi không khí. Tìm cách đưa không khí ở bên ngoài vào. Duy trì sự lưu thông không khí trong các tòa nhà từ nơi có khí áp cao đến nơi có khí áp thấp. Cơ bản là, nguyên tắc hơi nóng sẽ đi lên trên và hơi lạnh đi xuống dưới, gió chính là di sự di chuyển của các luồng hơi nóng lạnh.
  • Đây là giải pháp khá tốt, thông thường thông gió từ áp lực nhiệt chỉ tạo được tốc độ gió vào khoảng 0,3m/s, chưa đủ để tạo cảm giác thay đổi nhiệt. Áp lực gió có thể tạo được tốc độ gió từ 0,5 – 2m/s. (Nói ngắn gọn đó là việc dẫn gió đi vào và đi ra khỏi không gian).
Thiết kế giếng trời cho nhà phố

4 giải pháp thông gió tự nhiên cho công trình tối ưu nhất hiện nay.

1. Giải pháp thiết kế kiến trúc, tổ chức bố trí không gian chức năng

Căn cứ vào vị trí ngôi nhà thật tế và các hướng gió địa phương để tổ chức  vị trí phòng ốc bên trong hợp lí. Đảm bảo thiết kế các miệng đón gió cho xuyên suốt không gian chung và tỏa ra các hướng nhằm đến được các phòng sinh hoạt.

  • Bố trí vị trí cửa đi & cửa sổ hợp lí.

– Các không gian hướng đón gió nên bố trí diện tích cửa lớn để tận dụng luồng gió tự nhiên triệt để. Vị trí cửa ra vào hợp lý giúp không khí trong nhà dễ dàng lưu thông. Điều này làm tăng cường sự trao đổi không khí giữa bên trong và bên ngoài.

– Cửa trước và cửa sau nhà nên được bố trí lệch nhau. Tránh nằm đối diện để không khí có thể lưu thông và trao đổi một cách tuần hoàn. Cửa hút gió vào nhà cần được bố trí ở vị trí đầu gió và tại phía chân tường. Trong khi đó, cửa để gió thoát ra ngoài cần được bố trí ở cuối hướng gió và ở điểm cao hơn trong phòng. Tránh bố trí cửa đón gió, cửa thoát gió ở cùng một phía vì sẽ khiến gió bị quẩn, không lưu thông được.

Thiết kế thông gió nhà ở
  • Thiết kế giếng trời & logia

Ngoài cách mở thêm cửa sau thì giếng trời được xem là giải pháp thông gió phù hợp và hiệu quả nhất đối với nhà phố. Nhưng chỉ giếng trời thôi chưa đủ, cần mở thêm cửa ở mặt tiền, mặt sau, bên hông(nếu có thể) để gió lùa vào từ cửa và thoát ra qua cửa sổ trên mái giếng trời. Ngoài tác dụng thông gió, đón sáng cho nhà ống. Khoảng giếng trời còn được tận dụng để bố trí tiểu cảnh, mang màu xanh tươi mát vào nhà.

Thiết kế nhà thoáng mát

– Với nhà phố ngắn thì chỉ cần thiết kế một giếng trời là đủ. Giếng trời này chính là lối thoát khí nóng trong nhà. Để lấy gió vào, cần lấy theo phương ngang (hướng có gió). Chẳng hạn ở tầng trệt, cửa trước luôn mở để đón gió và đẩy không khí nóng ra khỏi nhà qua giếng trời. Nếu nhà có nhiều tầng, cần lấy thêm gió theo phương ngang. Ở tầng trên nhờ hệ thống cửa sổ, cửa mở ra ban công.

Cách hút gió vào nhà

– Với nhà ống dài, nên kết hợp 2 giếng trời – 1 ở khoảng giữa và 1 ở cuối nhà. 1 giếng trời có nhiệm vụ đón gió vào và 1 giếng trời có nhiệm vụ đưa gió ra. Theo nguyên tắc cân bằng áp suất tự nhiên trong không khí. Gió sẽ luân chuyển tuần hoàn theo đường parabol giúp không gian bên trong luôn thoáng đãng.

Thiết kế thông gió cho nhà ở thoáng mát
  • Giải pháp cảm giác và màu sắc

Màu sắc là một thủ thuật đánh lừa cảm giác của con người, cách làm này mang lại hiệu quả ngay tức thì. Những tông màu lạnh bao giờ cũng tạo cảm giác mát mẻ, thông thoáng hơn. Khi lựa chọn nội thất cũng cần tính tới độ cân bằng màu sắc và tỷ lệ. Việc sử dụng quá nhiều màu nóng sẽ gây cảm giác nặng nề cho không gian nhà ở.

Thiết kế màu sắc thoáng mát

2. Giải pháp sử dụng vật liệu thi công công trình & kĩ thuật thi công.

  • Tường bao che tại các vị trí chịu nắng nên xây dày & vùng vật liệu rỗng xốp.
  • Sử dụng vật liệu cách nhiệt cho các hướng đón nắng để tránh hấp thu nhiệt vào bên trong công trình.
  • Thiết kế kết cấu chống nóng cho mái nhà và các vùng đệm hấp thụ nhiệt trực tiếp để tránh nắng trực tiếp.
  • Sử dụng vật liệu trung tính, tông màu lạnh và khả năng hấp thụ nhiệt thấp (gỗ, đá, gạch rỗng,…)
Thiết kế nhà đẹp với gạch thông gió

3. Giải pháp bố trí cây xanh & mặt nước phù hợp cho công trình.

  • Ngoài tính năng trang trí, cây xanh còn làm giảm hấp thụ nhiệt, tỏa nhiệt bề mặt công trình chịu hướng nắng trực tiếp. Các vách cây xanh bố trí hợp lí sẽ là chiếc áo khoát bao che cho công trình những ngày nắng nóng.
  • Tiểu cảnh hồ nước hay màn nước trong công trình vừa đóng vai trò tạo cảnh quan, vừa giúp tăng độ ẩm không khí tạo sự mát mẻ cần thiết cho không gian.
thiết kế cây xanh xây nhà chống nóng

4. Điều chỉnh thói quen sinh hoạt khoa học

  • Ngoài các nguồn nhiệt năng bên ngoài tác động đến công trình. Các nguồn nhiệt tỏa ra từ các thiết bị gia dụng, đèn chiếu sáng, thân nhiệt con người, nấu nướng,… cũng làm nóng không khí nhà ở. Do đó, chúng ta không nên mở cùng lúc tất cả các thiết bị nếu không cần thiết để hạn chế tỏa nhiệt nung nóng không khí bên trong công trình.
  • Sắp xếp vật dụng sinh hoạt, nội thất gọn gàng tạo sự thông thoáng sạch sẽ & tâm lí thoải mái.
Cách hút gió vào nhà

Lưu ý:

– Hệ thống thông gió được lựa chọn cần phù hợp với diện tích, kiểu dáng nhà, điều kiện tự nhiên và hài hòa với các chi tiết trong ngôi nhà.

– Đối với các hướng nắng chiếu trực tiếp nên, sử dụng thủ pháp thiết kế double skin để tránh hứng nắng trực tiếp.

– Nhiều hệ thống thông gió có thể gây ra tình trạng hắt nắng, hắt mưa. Là đường để khói bụi, côn trùng, sinh vật bên ngoài xâm nhập vào. Do vậy, bạn cần thiết kế thêm cửa, nắp đậy để chủ động đóng lại khi cần thiết.

– Tuy nhiên, hiệu quả cho giải pháp còn phụ thuộc vào việc luồng khí nóng khi bốc lên phải dẫn và thoát đi đâu? Diện tích cửa đón gió trên mái cũng phải được tính toán cụ thể, đảm bảo cho việc đối lưu không khí được đạt kết quả tối ưu nhất. Việc tính toán các độ mở đón gió và tỉ lệ như thế nào ảnh hưởng đến thẩm mỹ trong thiết kế mặt tiền công trình. Mỗi công trình có một đặc thù nhất định. Bạn nên nghiên cứu kỹ các tư vấn từ các kiến trúc sư chuyên môn để có được lời khuyên và hướng dẫn phù hợp.